ဒုကၡသည္ ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္
Monday, 28 September 2009 19:29 အဲလက္စ္ အယ္လ္ဂ်ီး
၂၀၀၅ ခုႏွစ္၊ ဒုကၡသည္မ်ား တတိယႏိုင္ငံတြင္ အေျခခ်ေရး အစီအစဥ္ အစပ်ိဳးခ်ိန္မွစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းမွ ဒုကၡသည္ စခန္းသို႔ ၀င္ေရာက္အေျခခ် ခိုလႈံလိုသူမ်ား၊ ထိုမွတဆင့္ တတိယႏိုင္ငံမ်ားသို႔ သြားေရာက္ အေျခခ်လိုသူမ်ားအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပးမည့္ ၾကားပြဲစား ကြန္ရက္မ်ား ထိုင္း ျမန္မာနယ္စပ္ မဲေဆာက္ၿမိဳ႕တြင္ ရွိလာခဲ့သည္။
ဤေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ေၾကာင့္ ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ်ေရး သတ္မွတ္စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ မေလ်ာ္ညီသူမ်ားစြာ ႏိုင္ငံရပ္ျခားသို႔ ေရာက္သြားခဲ့ၾကသည္။
မဲေဆာက္ၿမိဳ႕ ပတ္၀န္းက်င္ရွိ အဓိက ဒုကၡသည္စခန္းႀကီး ၃ ခုတြင္ ေနထိုင္ေနသူမ်ား၊ ေျပာင္းေရႊ႕ အေျခခ်ေရးကို ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကသူမ်ားက “ဒုကၡသည္အတုမ်ား” ၀င္ေရာက္လာမႈအေပၚ ေစာဒကတက္ ေ၀ဖန္လာၾကသည္။ သူတို႔က ကာလၾကာရွည္ ေစာင့္ဆိုင္းေနခဲ့ၾကရေသာ္လည္း ဒုကၡသည္အတုမ်ားက ပို၍ေစာစီးစြာ ႏိုင္ငံရပ္ျခားသို႔ ထြက္သြားႏိုင္ၾကသည္ ဟု လူအမ်ားက ဆိုေနၾကသည္။
“ဒုကၡသည္အတုေတြ အမ်ားႀကီး စခန္းထဲ ေရာက္လာတာကို ေတြ႔ရတယ္။ သူတို႔က ပြဲစားေတြ၊ စခန္းအာဏာပိုင္ေတြကို ေငြေပးထားၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတို႔က အရင္ထြက္သြားလို႔ရတယ္”ဟု ဒုကၡသည္ တဦးျဖစ္သူ ကိုဘိုဘိုက ေျပာသည္။
ကိုဘိုဘိုသည္ ျမန္မာစစ္တပ္က ေျမယာမ်ားကို သိမ္းပိုက္လိုက္မႈေၾကာင့္ မြန္ျပည္နယ္မွေန၍ ဒုကၡသည္စခန္းသို႔ ေရာက္လာသူျဖစ္သည္။
“ပြဲစားေတြက ဒုကၡသည္အတုေတြကို စခန္းထဲသြင္းလာၾကၿပီး သူတို႔ပဲ အရင္ ထြက္သြားခြင့္ ရတာေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔က ပိုၾကာၾကာ ေစာင့္ရေတာ့မယ္။ လံုး၀ တရားမွ်တမႈ မရွိဘူး။ က်ေနာ္တို႔က စခန္းထဲမွာ ဘာမွ မရွိဘဲေန ေနရတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔က စီးပြားေရးလုပ္ငန္း မပ်က္ဘဲ ဆက္လုပ္ႏိုင္ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ ျမ၀တီကေန ရန္ကုန္ေတာင္ ျပန္လိုက္ေသးတယ္” ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။
လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္က ဒုကၡသည္အတုမ်ားစြာ ႏိုဘိုးဒုကၡသည္ စခန္းတြင္းသို႔ ေရာက္လာခဲ့ၾကၿပီး ယခုလ အတြင္းတြင္ပင္ ၂၇ ဦး ထပ္မံ ေရာက္ရွိလာခဲ့ေၾကာင္း ပလတ္ ဟု ေခၚၾကသည့္ စခန္းအာဏာပိုင္ ထိုင္းအရာရွိႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနသူ ပြဲစား ၂ ဦးရွိေၾကာင္း၊ သူတို႔က လူမ်ားကို စခန္းတြင္း ေခၚသြင္းလာၿပီး ႏိုင္ငံျခားသို႔ အျမန္ထြက္ရေလေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးေနၾကေၾကာင္း ေျပာျပသည္။
စခန္းအာဏာပိုင္မ်ားက ၾကားပြဲစားမ်ားႏွင့္ တက်ိတ္တည္း တဉာဏ္တည္း လက္တြဲလုပ္ေနၾကၿပီး ျခစားမႈ အႀကီးအက်ယ္ ရွိေနေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံျခား အေျခခ်ေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လူစားထိုး အတုျပဳလုပ္မႈ အမ်ားအျပားရွိေနၾကာင္း ၾကားသိရသည္။ ပြဲစားမ်ားက ပလတ္ ကို ေငြေပး၍ ဒုကၡသည္အျဖစ္ တရား၀င္ လက္ခံႏိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိသူမ်ားအား စခန္းတြင္း ၀င္ေရာက္ခြင့္ရရန္ ႀကိဳးပမ္းေပးေၾကာင္း စခန္းရွိ ဒုကၡသည္မ်ားက ေျပာျပသည္။
မသမာသူ ျမန္မာပြဲစားမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ျဖစ္ေပၚလာၿပီး စခန္းအတြင္း ေငြမွေငြ ျဖစ္ေနသည္။ အသစ္ ေရာက္ရွိလာၾကသူမ်ားအဖို႔ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားအတြင္း ဆင္းရဲက်ပ္တည္းစြာ ေနထိုင္ရုန္းကန္ ေနၾကရသည္။
“က်ေနာ္တို႔က စခန္းထဲ ၀င္လို႔မရဘူး။ က်ေနာ္တို႔မွာ ဘာစာရြက္စာတန္းမွလည္း မရွိဘူး။ က်ေနာ္တို႔က အခုမွ ေထာင္က လြတ္လာၾကတာ”ဟု ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ မဲေဆာက္ၿမိဳ႕သို႔ ယခုမွ ေရာက္လာသူ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း ကိုသန္းက ေျပာသည္။
သူက ၁၉၈၈ လူထုအံုႂကြမႈႀကီးတြင္ ပါ၀င္ခဲ့မႈေၾကာင့္ ေထာင္ဒဏ္ အႏွစ္ ၂၀ က်ခံရၿပီး ျပန္လြတ္လာရံုမွ် ရွိေသးသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း အနာဂတ္အတြက္ လမ္းမျမင္ေတာ့သည့္အေလ်ာက္ ကိုသန္းက ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ထြက္လာၿပီး အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း သူကုန္ဆံုးခဲ့ရသည့္ အခ်ိန္မ်ားအတြက္ တတိယႏိုင္ငံ ေျပာင္းေရႊ႕ကာဘ၀သစ္ထူေထာင္ အေျခခ်ရန္ စဥ္းစား ထားသည္။
ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ျဖစ္ခဲ့ဖူးသူ ကိုသန္းအဖို႔ မိသားစုပါအတူေခၚ၍ ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ထြက္လာရာ၊ ဒုကၡသည္စခန္းသို႔ ၀င္ေရာက္ခြင့္ရေရးပင္ အခက္ၾကံဳေနရသည္။ အကယ္၍ ကားတစီးငွားစီး၍ ဒုကၡသည္စခန္းသို႔ သြားသည္ထားဦး၊ ထိုင္းရဲမ်ားက ဖမ္းဆီးႏိုင္သည္။ ကံမေကာင္းပါက ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္ပို႔ခံရႏိုင္သလို၊ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ေငြအေျမာက္အမ်ား လာဘ္ထိုးရဖြယ္လည္း ရွိေနျပန္သည္။
ႏႈိင္းယွဥ္ခ်က္အရဆိုလွ်င္ ဒုကၡသည္အတုမ်ားက စခန္းတြင္း ခိုလႈံခြင့္ရေရး အေၾကာင္းျခင္းရာ ေသေသခ်ာခ်ာ မရွိေသာ္လည္း၊ သူတို႔ခရီးစဥ္အတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားခ်ိန္ ရသည္။ ေငြေၾကးအလံု အေလာက္ ျပင္ဆင္စုေဆာင္း ထားႏိုင္သည္။ စခန္းတြင္းေရာက္ပါကလည္း ပါလာသမွ်ေငြေၾကးျဖင့္ သူတို႔ ၾသဇာ အဆင့္အတန္းကို ၀ယ္ယူႏိုင္ၿပီး ဒုကၡသည္ အစစ္မ်ားထက္ ပို၍ ေကာင္းေကာင္းေန၊ ေကာင္းေကာင္းစားကာ သံုးႏိုင္ၾကသည္။ ဤအေျခအေနေၾကာင့္ စခန္းတြင္း တင္းမာမႈမ်ား၊ မေက်နပ္မႈမ်ား ျဖစ္လာရသည္။
“ဒုကၡသည္ေတြမွာ ေငြရွာေဖြခြင့္၊ သူတို႔ဘ၀ကို ပိုမိုတိုးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခြင့္ ရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္ ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခြင့္အေရးသမားေတြက ေငြနဲ႔ေပါက္ စခန္းထဲကို ေရာက္လာၾကၿပီး အိမ္ေကာင္းေတြယူ၊ ရိကၡာခြဲတမ္းေတြ ယူေနတာေတာ့ မတရားဘူး ထင္ပါတယ္။ အရာရာကို စြန္႔လႊတ္ခဲ့ရတဲ့ ဒီမိုကေရစီ တိုက္ပြဲ၀င္ေတြကေတာ့ ဘာမွ မရၾကဘူး” ဟု မဲလစခန္းတြင္ ေနထိုင္ေနသည့္ ေနာက္ထပ္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားတဦးျဖစ္သူ ကိုေက်ာ္ႀကီးက ေျပာသည္။
သို႔ေသာ္ျငား ပြဲစားမ်ား၏ ေဖာက္သည္ ဒုကၡသည္အတုမ်ားသည္လည္း ေငြဆံုးရသည့္ အျဖစ္မ်ားရွိသည္။ အမ်ားစုက ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးအက်ပ္အတည္းမွ လြတ္ရာလြတ္ေၾကာင္း နည္းလမ္းရွာႀကံ ၾကသူမ်ား ျဖစ္ၿပီး လြယ္လြယ္ကူကူႏွင့္ ကိစၥၿပီးလိမ့္မည္ ထင္ၾကေသာေၾကာင့္ ယင္းသုိ႔ လိမ္ညာခံၾကရျခင္း ျဖစ္သည္။
ထိုသူမ်ားမွာ ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္သည့္အခါ တမ်ဳိးႀကံဳၾကရေတာ့သည္။ သူတို႔ကို ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ထားပစ္ခဲ့ၿပီး ပြဲစားမ်ားက ထြက္ေျပးသြားၾကသည္။ ခိုလႈံခြင့္ရရန္ အေၾကာင္းကလည္း မခိုင္လံု၊ ျမန္မာႏိုင္ငံျပန္ရန္ ေငြေၾကးလည္း မရွိေတာ့ေသာ အေျခအေနတြင္ ဤသို႔ လိမ္ညာခံရသူ လူအမ်ားက အားကိုးမဲ့ ညိႇဳးငယ္ေနၾကရသလို၊ ေၾကာက္ရြံ႔စိုးရိမ္၍လည္း ေနၾကရသည္။ ဤျပႆနာကို တင္ျပမိေသာေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ၾကရသူမ်ားလည္း ရွိသည္။ စခန္းမွ ႏွင္ထုတ္ခံၾကရ သူမ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။
တခ်ဳိ႕ျဖစ္ရပ္မ်ားတြင္ ပြဲစားမ်ားက ဒုကၡသည္အစစ္မ်ား၏ ႏိုင္ငံရပ္ျခား အေျခခ်ေရးကိစၥကို ေႏွာင့္ေႏွးေစရံုမွ်သာမက၊ ထိုသူမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို ခုိးယူ အလြဲသံုးစားျပဳ ခံရမႈမ်ားလည္း ႀကံဳေတြ႕ၾကရသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္တပ္ဦး (ABSDF) အဖြဲ႔၀င္ေဟာင္း တဦးျဖစ္ၿပီး လက္ရွိ မဲေဆာက္တြင္ ေနထိုင္သူ ကိုျမတ္သူက သူ၏မိတ္ေဆြတခ်ဳိ႕မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ အေျခခ်ရန္ လက္ခံထားၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္တြင္မွ ကပ္၍ သူတို႔ကို သြားခြင့္မျပဳေတာ့ဟု အာဏာပိုင္မ်ားက တားျမစ္ေၾကာင္း ျပန္ေျပာျပသည္။
“ထြက္ခါနီးက်ေတာ့ သူတို႔အရာရွိေတြနဲ႔ ေတြ႔ရတယ္။ သူတို႔နာမည္ေတြနဲ႔ စာရင္းသြင္းထားၿပီးသား ျဖစ္ေနတဲ့ တျခားသူေတြက တတိယႏိုင္ငံမွာ အေျခခ်ေနၾကၿပီးသား ျဖစ္ေနၿပီလို႔ ေျပာတယ္။ သူတို႔က အစစ္အမွန္ပါ ဆိုတာကို သက္ေသျပဖို႔ လုပ္ၾကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူအရာရွိေတြက ျငင္းပယ္လိုက္ၿပီး ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ ရွိေနၿပီလို႔ ေျပာတယ္တဲ့” ဟု သူက ဆိုသည္။
လူစားထိုး အတုလုပ္ အေယာင္ေဆာင္မႈ ျပႆနာမ်ား ရွိတတ္ေၾကာင္းကို ျပန္လည္အေျခခ်ေရးကိစၥ ေဆာင္ရြက္ေနၾကသည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက အသိအမွတ္ ျပဳထားၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဤျပႆနာကို မည္သူတို႔က ခြင့္ျပဳေနၾကသည္၊ မည္သို႔ ျဖစ္ေစႏုိင္သည္ ဆိုသည္ကိုေတာ့ ဆက္လက္ ေတြးဆရန္သာ ရွိေတာ့သည္။
“လူစားထိုးတာက တကယ့္ျပႆနာႀကီး တခုပါပဲ” ဟု အမည္မေဖာ္လိုသူ ကုလသမဂၢဒုကၡသည္မ်ား ဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရံုး UNHCR ၀န္ထမ္းေဟာင္း အမ်ဳိးသမီးတဦးက ရွင္းျပသည္။ “ဒီကိစၥေနာက္ကြယ္မွာ ဘယ္သူ ရွိေနတယ္ဆိုတာ ဘယ္သူမွ ေသခ်ာ မသိဘူး။ ေသခ်ာတာကေတာ့ တခ်ဳိ႕ UNHCR၀န္ထမ္း ေတြ ပါ၀င္ ပတ္သက္ေနၾကတယ္ ဆိုတာပါပဲ။ သူတို႔က စခန္းထဲမွာ အာဏာရွိသလို၊ ဒီကိစၥေတြ အေပၚမွာလည္း သူတို႔ပဲ ႀကီးၾကပ္ေနၾကရတာ" ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။
“ဒီျပႆနာက ကိုင္တြယ္ဖို႔လည္း ခက္တယ္၊ လူေတြက တိုင္ၾကားဖို႔ဆိုရင္ အလြန္ေၾကာက္ေနၾကတယ္။ အမွန္တကယ္ ျခစားေနတဲ့ သူကို တိုင္ၾကားဖို႔က်ေတာ့လည္း ဘယ္သူဆိုတာ စခန္းထဲက ရွိေနတဲ့သူေတြက မသိၾကဘူး။ ေနာက္ပိုင္း တိုင္တဲ့သူကို သိသြားမွာကိုလည္း သူတို႔က ေၾကာက္ေနၾကျပန္တယ္”ဟု ၎က ဆိုသည္။
“ဒါေတြ ရပ္တန္းက ရပ္သင့္ၿပီ။ ကိစၥတခုျဖစ္တိုင္းမွာ သူတို႔က ဒုကၡသည္အစစ္တေယာက္ ရရမယ့္ ႏိုင္ငံျခားမွာ အေျခခ် ေနထိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရးကို လုယူလိုက္တာပဲ” ဟု သူက ျဖည့္စြက္ေျပာသည္။
မဲေဆာက္ၿမိဳ႕ ၀န္းက်င္ရွိ ဒုကၡသည္မ်ားႏွင့္ ေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ် အလုပ္သမားမ်ား အသိုင္းအ၀န္းကမူ UNHCR ၀န္ထမ္းမ်ား အေနႏွင့္ လူပြဲစား ေမွာင္ခိုကိစၥတြင္ ပါ၀င္ ပတ္သက္ေနၾကေၾကာင္း ကာလၾကာရွည္ကပင္ စြပ္စြဲ ေျပာဆိုေနခဲ့ၾကသည္။ သက္ေသျပရန္ အေထာက္အထား မရွိေသာ္လည္း၊ လူအမ်ားစုက မည္သူ႔ကို ေငြေပးလွ်င္ တတိယႏိုင္ငံ အေျခခ်ေရးကိစၥ ျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု သိေနၾကသည္။
“ခင္ဗ်ားမွာ ပိုက္ဆံရွိရင္ေတာ့ လုပ္ရတာ ပိုလြယ္တာေပါ့” ဟု ယခင္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း ျဖစ္ခဲ့ဖူးၿပီး ယခုအုန္းဖ်ံ ဒုကၡသည္စခန္း၌ ေနထိုင္သူ ကိုမ်ဳိးသိန္းက ေျပာသည္။ “ခင္ဗ်ားက ဒုကၡသည္အစစ္ ျဖစ္ျဖစ္၊ မျဖစ္ျဖစ္ ပြဲစားကတဆင့္ UNHCR က ၀န္ထမ္းကို ဆက္သြယ္ၿပီး ပိုက္ဆံေပးလိုက္၊ ခင္ဗ်ားေလွ်ာက္လႊာကို တခါတည္း လက္ခံလိုက္မယ္၊ ၿပီးေတာ့ ခင္ဗ်ားကို အေမရိကန္ ပို႔ေပးလိမ့္မယ္” ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။
ဘန္ေကာက္အေျခစိုက္ UNHCR ၏ ေဒသဆိုင္ရာရံုးမွ အႀကီးတန္း လူထုဆက္ဆံေရးအရာရွိ ကစ္တီ မက္ကင္းေဆးကို ဧရာဝတီ မဂၢဇင္းက ထင္ျမင္ခ်က္ ေတာင္းရာ ၎က ဤသို႔စြပ္စြဲေျပာဆိုေနမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေလးအနက္ ထားေၾကာင္း ေျပာဆိုသည္။
“အတုလုပ္ လိမ္လည္တာေတြ၊ က်မတို႔၀န္ထမ္းေတြက အလြဲသံုးစားလုပ္ေနတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သည္းညည္းခံႏိုင္မႈ အတိုင္းအတာ 'သုည' ေပၚလစီကို ခ်မွတ္ထားပါတယ္” ဟု သူကဆိုခဲ့သည္။
ဤသို႔ ျပႆနာမ်ား ရွိေနေသာ္လည္း ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ရွိ ဒုကၡသည္မ်ား ျပန္လည္အေျခခ်ေရး လုပ္ငန္းမွာ ကမၻာေပၚတြင္ အေအာင္ျမင္ဆံုး လုပ္ငန္းတခုျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။
အန္ဂ်ီအို လုပ္သားတဦးကလည္း “ဒီမွာ ေဆာင္ရြက္ေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ လုပ္ငန္းေတြကေတာ့ အတိုင္းမသိပါပဲ။ လူေတြကို တကယ္ပဲ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္နဲ႔ ေျပာင္းေရႊ႕ အေျခခ်ေပးေနပါတယ္။ တတိယႏိုင္ငံေတြမွာ အေျခခ်ဖို႔ ပို႔ေပးခဲ့သူ ၄၀၀၀၀ ေလာက္ ရွိေနပါၿပီ။ စခန္းထဲမွာ က်ပ္တည္းေနရတဲ့ ဘ၀မ်ဳိးကေန သူတို႔ရဲ႕ အေျခခံ အခြင့္အေရးေတြ၊ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ခံစားေနႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အေျခခ်ေနၾကပါၿပီ” ဟု ဆိုခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္လည္း ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားထဲတြင္ ဆင္းရဲဒုကၡ ဆက္လက္ ႀကံဳေနၾကရသည့္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ား၊ စစ္ပြဲမ်ားအတြင္း နစ္နာဆံုးရႈံးခဲ့ၾကရသူမ်ား ရွိေနေသးၿပီး ဒုကၡသည္အတုမ်ားေၾကာင့္ သူတို႔နစ္နာ ေနၾကရသည္ဟု ခံစားေနၾကရဆဲ ျဖစ္သည္။
“ဒုကၡသည္အစစ္ေတြက စခန္းထဲက်န္ေနရစ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ဒုကၡသည္ အတုေတြက က်ေနာ္တို႔ခံစားရမယ့္ အခြင့္အေရးေတြကို ခိုးယူသြားခဲ့ၾကတယ္။ ပြဲစားေတြကိုပဲ အျပစ္ဆိုၾကရေတာ့မွာပဲ”ဟု ကိုမ်ဳိးသိန္းက စိတ္ပ်က္စြာ ညည္းညဴသည္။
ALEX ELLGEE ေရးသားသည့္ Resettlement—the Black Market ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေဖာ္ျပပါသည္။
http://www.irrawaddy.org/
Monday, 28 September 2009 19:29 အဲလက္စ္ အယ္လ္ဂ်ီး
၂၀၀၅ ခုႏွစ္၊ ဒုကၡသည္မ်ား တတိယႏိုင္ငံတြင္ အေျခခ်ေရး အစီအစဥ္ အစပ်ိဳးခ်ိန္မွစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းမွ ဒုကၡသည္ စခန္းသို႔ ၀င္ေရာက္အေျခခ် ခိုလႈံလိုသူမ်ား၊ ထိုမွတဆင့္ တတိယႏိုင္ငံမ်ားသို႔ သြားေရာက္ အေျခခ်လိုသူမ်ားအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပးမည့္ ၾကားပြဲစား ကြန္ရက္မ်ား ထိုင္း ျမန္မာနယ္စပ္ မဲေဆာက္ၿမိဳ႕တြင္ ရွိလာခဲ့သည္။
ဤေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ေၾကာင့္ ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ်ေရး သတ္မွတ္စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ မေလ်ာ္ညီသူမ်ားစြာ ႏိုင္ငံရပ္ျခားသို႔ ေရာက္သြားခဲ့ၾကသည္။
မဲေဆာက္ၿမိဳ႕ ပတ္၀န္းက်င္ရွိ အဓိက ဒုကၡသည္စခန္းႀကီး ၃ ခုတြင္ ေနထိုင္ေနသူမ်ား၊ ေျပာင္းေရႊ႕ အေျခခ်ေရးကို ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကသူမ်ားက “ဒုကၡသည္အတုမ်ား” ၀င္ေရာက္လာမႈအေပၚ ေစာဒကတက္ ေ၀ဖန္လာၾကသည္။ သူတို႔က ကာလၾကာရွည္ ေစာင့္ဆိုင္းေနခဲ့ၾကရေသာ္လည္း ဒုကၡသည္အတုမ်ားက ပို၍ေစာစီးစြာ ႏိုင္ငံရပ္ျခားသို႔ ထြက္သြားႏိုင္ၾကသည္ ဟု လူအမ်ားက ဆိုေနၾကသည္။
“ဒုကၡသည္အတုေတြ အမ်ားႀကီး စခန္းထဲ ေရာက္လာတာကို ေတြ႔ရတယ္။ သူတို႔က ပြဲစားေတြ၊ စခန္းအာဏာပိုင္ေတြကို ေငြေပးထားၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတို႔က အရင္ထြက္သြားလို႔ရတယ္”ဟု ဒုကၡသည္ တဦးျဖစ္သူ ကိုဘိုဘိုက ေျပာသည္။
ကိုဘိုဘိုသည္ ျမန္မာစစ္တပ္က ေျမယာမ်ားကို သိမ္းပိုက္လိုက္မႈေၾကာင့္ မြန္ျပည္နယ္မွေန၍ ဒုကၡသည္စခန္းသို႔ ေရာက္လာသူျဖစ္သည္။
“ပြဲစားေတြက ဒုကၡသည္အတုေတြကို စခန္းထဲသြင္းလာၾကၿပီး သူတို႔ပဲ အရင္ ထြက္သြားခြင့္ ရတာေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔က ပိုၾကာၾကာ ေစာင့္ရေတာ့မယ္။ လံုး၀ တရားမွ်တမႈ မရွိဘူး။ က်ေနာ္တို႔က စခန္းထဲမွာ ဘာမွ မရွိဘဲေန ေနရတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔က စီးပြားေရးလုပ္ငန္း မပ်က္ဘဲ ဆက္လုပ္ႏိုင္ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ ျမ၀တီကေန ရန္ကုန္ေတာင္ ျပန္လိုက္ေသးတယ္” ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။
လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္က ဒုကၡသည္အတုမ်ားစြာ ႏိုဘိုးဒုကၡသည္ စခန္းတြင္းသို႔ ေရာက္လာခဲ့ၾကၿပီး ယခုလ အတြင္းတြင္ပင္ ၂၇ ဦး ထပ္မံ ေရာက္ရွိလာခဲ့ေၾကာင္း ပလတ္ ဟု ေခၚၾကသည့္ စခန္းအာဏာပိုင္ ထိုင္းအရာရွိႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနသူ ပြဲစား ၂ ဦးရွိေၾကာင္း၊ သူတို႔က လူမ်ားကို စခန္းတြင္း ေခၚသြင္းလာၿပီး ႏိုင္ငံျခားသို႔ အျမန္ထြက္ရေလေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးေနၾကေၾကာင္း ေျပာျပသည္။
စခန္းအာဏာပိုင္မ်ားက ၾကားပြဲစားမ်ားႏွင့္ တက်ိတ္တည္း တဉာဏ္တည္း လက္တြဲလုပ္ေနၾကၿပီး ျခစားမႈ အႀကီးအက်ယ္ ရွိေနေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံျခား အေျခခ်ေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လူစားထိုး အတုျပဳလုပ္မႈ အမ်ားအျပားရွိေနၾကာင္း ၾကားသိရသည္။ ပြဲစားမ်ားက ပလတ္ ကို ေငြေပး၍ ဒုကၡသည္အျဖစ္ တရား၀င္ လက္ခံႏိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိသူမ်ားအား စခန္းတြင္း ၀င္ေရာက္ခြင့္ရရန္ ႀကိဳးပမ္းေပးေၾကာင္း စခန္းရွိ ဒုကၡသည္မ်ားက ေျပာျပသည္။
မသမာသူ ျမန္မာပြဲစားမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ျဖစ္ေပၚလာၿပီး စခန္းအတြင္း ေငြမွေငြ ျဖစ္ေနသည္။ အသစ္ ေရာက္ရွိလာၾကသူမ်ားအဖို႔ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားအတြင္း ဆင္းရဲက်ပ္တည္းစြာ ေနထိုင္ရုန္းကန္ ေနၾကရသည္။
“က်ေနာ္တို႔က စခန္းထဲ ၀င္လို႔မရဘူး။ က်ေနာ္တို႔မွာ ဘာစာရြက္စာတန္းမွလည္း မရွိဘူး။ က်ေနာ္တို႔က အခုမွ ေထာင္က လြတ္လာၾကတာ”ဟု ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ မဲေဆာက္ၿမိဳ႕သို႔ ယခုမွ ေရာက္လာသူ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း ကိုသန္းက ေျပာသည္။
သူက ၁၉၈၈ လူထုအံုႂကြမႈႀကီးတြင္ ပါ၀င္ခဲ့မႈေၾကာင့္ ေထာင္ဒဏ္ အႏွစ္ ၂၀ က်ခံရၿပီး ျပန္လြတ္လာရံုမွ် ရွိေသးသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း အနာဂတ္အတြက္ လမ္းမျမင္ေတာ့သည့္အေလ်ာက္ ကိုသန္းက ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ထြက္လာၿပီး အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း သူကုန္ဆံုးခဲ့ရသည့္ အခ်ိန္မ်ားအတြက္ တတိယႏိုင္ငံ ေျပာင္းေရႊ႕ကာဘ၀သစ္ထူေထာင္ အေျခခ်ရန္ စဥ္းစား ထားသည္။
ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ျဖစ္ခဲ့ဖူးသူ ကိုသန္းအဖို႔ မိသားစုပါအတူေခၚ၍ ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ထြက္လာရာ၊ ဒုကၡသည္စခန္းသို႔ ၀င္ေရာက္ခြင့္ရေရးပင္ အခက္ၾကံဳေနရသည္။ အကယ္၍ ကားတစီးငွားစီး၍ ဒုကၡသည္စခန္းသို႔ သြားသည္ထားဦး၊ ထိုင္းရဲမ်ားက ဖမ္းဆီးႏိုင္သည္။ ကံမေကာင္းပါက ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္ပို႔ခံရႏိုင္သလို၊ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ေငြအေျမာက္အမ်ား လာဘ္ထိုးရဖြယ္လည္း ရွိေနျပန္သည္။
ႏႈိင္းယွဥ္ခ်က္အရဆိုလွ်င္ ဒုကၡသည္အတုမ်ားက စခန္းတြင္း ခိုလႈံခြင့္ရေရး အေၾကာင္းျခင္းရာ ေသေသခ်ာခ်ာ မရွိေသာ္လည္း၊ သူတို႔ခရီးစဥ္အတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားခ်ိန္ ရသည္။ ေငြေၾကးအလံု အေလာက္ ျပင္ဆင္စုေဆာင္း ထားႏိုင္သည္။ စခန္းတြင္းေရာက္ပါကလည္း ပါလာသမွ်ေငြေၾကးျဖင့္ သူတို႔ ၾသဇာ အဆင့္အတန္းကို ၀ယ္ယူႏိုင္ၿပီး ဒုကၡသည္ အစစ္မ်ားထက္ ပို၍ ေကာင္းေကာင္းေန၊ ေကာင္းေကာင္းစားကာ သံုးႏိုင္ၾကသည္။ ဤအေျခအေနေၾကာင့္ စခန္းတြင္း တင္းမာမႈမ်ား၊ မေက်နပ္မႈမ်ား ျဖစ္လာရသည္။
“ဒုကၡသည္ေတြမွာ ေငြရွာေဖြခြင့္၊ သူတို႔ဘ၀ကို ပိုမိုတိုးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခြင့္ ရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္ ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခြင့္အေရးသမားေတြက ေငြနဲ႔ေပါက္ စခန္းထဲကို ေရာက္လာၾကၿပီး အိမ္ေကာင္းေတြယူ၊ ရိကၡာခြဲတမ္းေတြ ယူေနတာေတာ့ မတရားဘူး ထင္ပါတယ္။ အရာရာကို စြန္႔လႊတ္ခဲ့ရတဲ့ ဒီမိုကေရစီ တိုက္ပြဲ၀င္ေတြကေတာ့ ဘာမွ မရၾကဘူး” ဟု မဲလစခန္းတြင္ ေနထိုင္ေနသည့္ ေနာက္ထပ္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားတဦးျဖစ္သူ ကိုေက်ာ္ႀကီးက ေျပာသည္။
သို႔ေသာ္ျငား ပြဲစားမ်ား၏ ေဖာက္သည္ ဒုကၡသည္အတုမ်ားသည္လည္း ေငြဆံုးရသည့္ အျဖစ္မ်ားရွိသည္။ အမ်ားစုက ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးအက်ပ္အတည္းမွ လြတ္ရာလြတ္ေၾကာင္း နည္းလမ္းရွာႀကံ ၾကသူမ်ား ျဖစ္ၿပီး လြယ္လြယ္ကူကူႏွင့္ ကိစၥၿပီးလိမ့္မည္ ထင္ၾကေသာေၾကာင့္ ယင္းသုိ႔ လိမ္ညာခံၾကရျခင္း ျဖစ္သည္။
ထိုသူမ်ားမွာ ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္သည့္အခါ တမ်ဳိးႀကံဳၾကရေတာ့သည္။ သူတို႔ကို ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ထားပစ္ခဲ့ၿပီး ပြဲစားမ်ားက ထြက္ေျပးသြားၾကသည္။ ခိုလႈံခြင့္ရရန္ အေၾကာင္းကလည္း မခိုင္လံု၊ ျမန္မာႏိုင္ငံျပန္ရန္ ေငြေၾကးလည္း မရွိေတာ့ေသာ အေျခအေနတြင္ ဤသို႔ လိမ္ညာခံရသူ လူအမ်ားက အားကိုးမဲ့ ညိႇဳးငယ္ေနၾကရသလို၊ ေၾကာက္ရြံ႔စိုးရိမ္၍လည္း ေနၾကရသည္။ ဤျပႆနာကို တင္ျပမိေသာေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ၾကရသူမ်ားလည္း ရွိသည္။ စခန္းမွ ႏွင္ထုတ္ခံၾကရ သူမ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။
တခ်ဳိ႕ျဖစ္ရပ္မ်ားတြင္ ပြဲစားမ်ားက ဒုကၡသည္အစစ္မ်ား၏ ႏိုင္ငံရပ္ျခား အေျခခ်ေရးကိစၥကို ေႏွာင့္ေႏွးေစရံုမွ်သာမက၊ ထိုသူမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို ခုိးယူ အလြဲသံုးစားျပဳ ခံရမႈမ်ားလည္း ႀကံဳေတြ႕ၾကရသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္တပ္ဦး (ABSDF) အဖြဲ႔၀င္ေဟာင္း တဦးျဖစ္ၿပီး လက္ရွိ မဲေဆာက္တြင္ ေနထိုင္သူ ကိုျမတ္သူက သူ၏မိတ္ေဆြတခ်ဳိ႕မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ အေျခခ်ရန္ လက္ခံထားၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္တြင္မွ ကပ္၍ သူတို႔ကို သြားခြင့္မျပဳေတာ့ဟု အာဏာပိုင္မ်ားက တားျမစ္ေၾကာင္း ျပန္ေျပာျပသည္။
“ထြက္ခါနီးက်ေတာ့ သူတို႔အရာရွိေတြနဲ႔ ေတြ႔ရတယ္။ သူတို႔နာမည္ေတြနဲ႔ စာရင္းသြင္းထားၿပီးသား ျဖစ္ေနတဲ့ တျခားသူေတြက တတိယႏိုင္ငံမွာ အေျခခ်ေနၾကၿပီးသား ျဖစ္ေနၿပီလို႔ ေျပာတယ္။ သူတို႔က အစစ္အမွန္ပါ ဆိုတာကို သက္ေသျပဖို႔ လုပ္ၾကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူအရာရွိေတြက ျငင္းပယ္လိုက္ၿပီး ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ ရွိေနၿပီလို႔ ေျပာတယ္တဲ့” ဟု သူက ဆိုသည္။
လူစားထိုး အတုလုပ္ အေယာင္ေဆာင္မႈ ျပႆနာမ်ား ရွိတတ္ေၾကာင္းကို ျပန္လည္အေျခခ်ေရးကိစၥ ေဆာင္ရြက္ေနၾကသည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက အသိအမွတ္ ျပဳထားၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဤျပႆနာကို မည္သူတို႔က ခြင့္ျပဳေနၾကသည္၊ မည္သို႔ ျဖစ္ေစႏုိင္သည္ ဆိုသည္ကိုေတာ့ ဆက္လက္ ေတြးဆရန္သာ ရွိေတာ့သည္။
“လူစားထိုးတာက တကယ့္ျပႆနာႀကီး တခုပါပဲ” ဟု အမည္မေဖာ္လိုသူ ကုလသမဂၢဒုကၡသည္မ်ား ဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရံုး UNHCR ၀န္ထမ္းေဟာင္း အမ်ဳိးသမီးတဦးက ရွင္းျပသည္။ “ဒီကိစၥေနာက္ကြယ္မွာ ဘယ္သူ ရွိေနတယ္ဆိုတာ ဘယ္သူမွ ေသခ်ာ မသိဘူး။ ေသခ်ာတာကေတာ့ တခ်ဳိ႕ UNHCR၀န္ထမ္း ေတြ ပါ၀င္ ပတ္သက္ေနၾကတယ္ ဆိုတာပါပဲ။ သူတို႔က စခန္းထဲမွာ အာဏာရွိသလို၊ ဒီကိစၥေတြ အေပၚမွာလည္း သူတို႔ပဲ ႀကီးၾကပ္ေနၾကရတာ" ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။
“ဒီျပႆနာက ကိုင္တြယ္ဖို႔လည္း ခက္တယ္၊ လူေတြက တိုင္ၾကားဖို႔ဆိုရင္ အလြန္ေၾကာက္ေနၾကတယ္။ အမွန္တကယ္ ျခစားေနတဲ့ သူကို တိုင္ၾကားဖို႔က်ေတာ့လည္း ဘယ္သူဆိုတာ စခန္းထဲက ရွိေနတဲ့သူေတြက မသိၾကဘူး။ ေနာက္ပိုင္း တိုင္တဲ့သူကို သိသြားမွာကိုလည္း သူတို႔က ေၾကာက္ေနၾကျပန္တယ္”ဟု ၎က ဆိုသည္။
“ဒါေတြ ရပ္တန္းက ရပ္သင့္ၿပီ။ ကိစၥတခုျဖစ္တိုင္းမွာ သူတို႔က ဒုကၡသည္အစစ္တေယာက္ ရရမယ့္ ႏိုင္ငံျခားမွာ အေျခခ် ေနထိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရးကို လုယူလိုက္တာပဲ” ဟု သူက ျဖည့္စြက္ေျပာသည္။
မဲေဆာက္ၿမိဳ႕ ၀န္းက်င္ရွိ ဒုကၡသည္မ်ားႏွင့္ ေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ် အလုပ္သမားမ်ား အသိုင္းအ၀န္းကမူ UNHCR ၀န္ထမ္းမ်ား အေနႏွင့္ လူပြဲစား ေမွာင္ခိုကိစၥတြင္ ပါ၀င္ ပတ္သက္ေနၾကေၾကာင္း ကာလၾကာရွည္ကပင္ စြပ္စြဲ ေျပာဆိုေနခဲ့ၾကသည္။ သက္ေသျပရန္ အေထာက္အထား မရွိေသာ္လည္း၊ လူအမ်ားစုက မည္သူ႔ကို ေငြေပးလွ်င္ တတိယႏိုင္ငံ အေျခခ်ေရးကိစၥ ျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု သိေနၾကသည္။
“ခင္ဗ်ားမွာ ပိုက္ဆံရွိရင္ေတာ့ လုပ္ရတာ ပိုလြယ္တာေပါ့” ဟု ယခင္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း ျဖစ္ခဲ့ဖူးၿပီး ယခုအုန္းဖ်ံ ဒုကၡသည္စခန္း၌ ေနထိုင္သူ ကိုမ်ဳိးသိန္းက ေျပာသည္။ “ခင္ဗ်ားက ဒုကၡသည္အစစ္ ျဖစ္ျဖစ္၊ မျဖစ္ျဖစ္ ပြဲစားကတဆင့္ UNHCR က ၀န္ထမ္းကို ဆက္သြယ္ၿပီး ပိုက္ဆံေပးလိုက္၊ ခင္ဗ်ားေလွ်ာက္လႊာကို တခါတည္း လက္ခံလိုက္မယ္၊ ၿပီးေတာ့ ခင္ဗ်ားကို အေမရိကန္ ပို႔ေပးလိမ့္မယ္” ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။
ဘန္ေကာက္အေျခစိုက္ UNHCR ၏ ေဒသဆိုင္ရာရံုးမွ အႀကီးတန္း လူထုဆက္ဆံေရးအရာရွိ ကစ္တီ မက္ကင္းေဆးကို ဧရာဝတီ မဂၢဇင္းက ထင္ျမင္ခ်က္ ေတာင္းရာ ၎က ဤသို႔စြပ္စြဲေျပာဆိုေနမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေလးအနက္ ထားေၾကာင္း ေျပာဆိုသည္။
“အတုလုပ္ လိမ္လည္တာေတြ၊ က်မတို႔၀န္ထမ္းေတြက အလြဲသံုးစားလုပ္ေနတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သည္းညည္းခံႏိုင္မႈ အတိုင္းအတာ 'သုည' ေပၚလစီကို ခ်မွတ္ထားပါတယ္” ဟု သူကဆိုခဲ့သည္။
ဤသို႔ ျပႆနာမ်ား ရွိေနေသာ္လည္း ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ရွိ ဒုကၡသည္မ်ား ျပန္လည္အေျခခ်ေရး လုပ္ငန္းမွာ ကမၻာေပၚတြင္ အေအာင္ျမင္ဆံုး လုပ္ငန္းတခုျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။
အန္ဂ်ီအို လုပ္သားတဦးကလည္း “ဒီမွာ ေဆာင္ရြက္ေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ လုပ္ငန္းေတြကေတာ့ အတိုင္းမသိပါပဲ။ လူေတြကို တကယ္ပဲ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္နဲ႔ ေျပာင္းေရႊ႕ အေျခခ်ေပးေနပါတယ္။ တတိယႏိုင္ငံေတြမွာ အေျခခ်ဖို႔ ပို႔ေပးခဲ့သူ ၄၀၀၀၀ ေလာက္ ရွိေနပါၿပီ။ စခန္းထဲမွာ က်ပ္တည္းေနရတဲ့ ဘ၀မ်ဳိးကေန သူတို႔ရဲ႕ အေျခခံ အခြင့္အေရးေတြ၊ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ခံစားေနႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အေျခခ်ေနၾကပါၿပီ” ဟု ဆိုခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္လည္း ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားထဲတြင္ ဆင္းရဲဒုကၡ ဆက္လက္ ႀကံဳေနၾကရသည့္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ား၊ စစ္ပြဲမ်ားအတြင္း နစ္နာဆံုးရႈံးခဲ့ၾကရသူမ်ား ရွိေနေသးၿပီး ဒုကၡသည္အတုမ်ားေၾကာင့္ သူတို႔နစ္နာ ေနၾကရသည္ဟု ခံစားေနၾကရဆဲ ျဖစ္သည္။
“ဒုကၡသည္အစစ္ေတြက စခန္းထဲက်န္ေနရစ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ဒုကၡသည္ အတုေတြက က်ေနာ္တို႔ခံစားရမယ့္ အခြင့္အေရးေတြကို ခိုးယူသြားခဲ့ၾကတယ္။ ပြဲစားေတြကိုပဲ အျပစ္ဆိုၾကရေတာ့မွာပဲ”ဟု ကိုမ်ဳိးသိန္းက စိတ္ပ်က္စြာ ညည္းညဴသည္။
ALEX ELLGEE ေရးသားသည့္ Resettlement—the Black Market ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေဖာ္ျပပါသည္။
http://www.irrawaddy.org/
.jpg)
.jpg)
.jpg)
No comments:
Post a Comment